UZMAN VET. HEK. OSMAN İNAY YAZDI: “KAÇAK ETLERDEKİ BÜYÜK TEHLİKE “
4 min read
İnsanların temel ihtiyaçlarının başında beslenme gelir. Beslenme, elbette zihinsel ve fiziksel gelişim için son derece önemlidir. Bebeklikten hatta hamilelikten itibaren hayvansal gıdaların içerdiği eksojen amino asitlerin günlük olarak alınması elzemdir.
Son birkaç gündür Bakanlığımızın ifşa ettiği liste incelendiğinde, güvenli gıdaya ulaşmanın ülkemizde ne kadar zorlaştığı görülmektedir. Gıda enflasyonu, alım gücünün düşmesi, kırmızı ve beyaz et fiyatlarındaki artış, ciddi bir beslenme sorunu yaratmaktadır. Halk, temel besin ihtiyacını tahıllarla karşılamaktadır. İnsanlar, evlerine torbalar dolusu ekmek taşımaktadırlar.
Hayvansal gıdalardaki pahalılık, fırsatçıları normalden çok daha fazla harekete geçirmiştir. Ucuz hayvan türlerine ait kaçak etler ve mekanik olarak elde edilen MDM (mechanically deboned meat) denilen tavuk etlerini, daha kıymetli hayvanların etleri ve yağlarıyla karıştırarak pide içi, köfte harcı hazırlayarak lokantalarda satmaktadırlar.
Yine ifşa edilen listede, salam, sosis ve sucuklarda domuz ve at eti, tavuk eti diye satılan aslında ucuz MDM’den elde edilen ve Salmonella ile Listeria monocytogenes gibi patojenlerin bolca bulunduğu etlerin yer aldığını görmekteyiz. Zayıf ve yaşlı atlar, eşekler, yılka atları kaçak kesilerek etleri halkımıza çeşitli et ürünleriyle yedirilmektedir.
Mevzuata göre ülkemizde at ve domuz kasaplık hayvanlar olarak tanımlanmış durumdadır. Eğer Bakanlık bu mevzuat çerçevesinde satışına izin veriyorsa, o zaman at ve domuz mezbahalarının da açılması gereklidir. Bildiğim kadarıyla böyle bir mezbaha henüz yok.
Kontrolsüz ve kaçak olarak kesilen at ve domuz etleri sadece ekonomik değil, halk sağlığı açısından da ciddi tehlikeler yaratmaktadır. Tüberküloz, Ruam, Salmonella, Listeria ve mekanik tavuk kıymasından bulaşan Campylobacter gibi patojenler ve bunların ürettiği toksinler, özellikle domuz etinden bulaşan Trichinella spiralis’in insan bağırsaklarında metrelerce uzunluğunda tenyalara yol açma riski oldukça yüksektir. Çünkü bu etler, veteriner hekim kontrolünden geçmemiş, sağlık durumu belirsiz hayvanlara aittir.
Veteriner hekimler, dünyada hayvan sağlığının korunmasından, sağlıklı hayvansal ürünlerin üretilmesinden ve bunların kontrolünden sorumludur. Dolayısıyla doğrudan halk sağlığının korunması da veteriner hekimlerin görev alanına girmektedir.
Ülkemizde gıda denetimleri, ahır ve meralardan başlayarak mezbahalara kadar yeniden gözden geçirilmelidir. Mezbahalarda en az iki veteriner hekimin görev yapması zorunlu olmalıdır. Ayrıca, kamera sistemiyle il tarım müdürlükleri ve Bakanlık, bu denetimleri yerinde izlemelidir.
Geçtiğimiz günlerde bir meslektaşımız mezbahada görev başındayken öldürüldü. Kesim salonlarına hayvan sahiplerinin alınmaması gerekmektedir.
Sağlıklı toprak, sağlıklı mera; sağlıklı meradan sağlıklı hayvan; sağlıklı hayvanlardan sağlıklı et, süt, yumurta, bal ve balık elde edilir. Sonuç olarak, sağlıklı bir toplum, sağlıklı hayvansal ürünlere ulaşmakla mümkündür.
Veteriner hekimler, AB normlarına uyum çalışmalarıyla hazırlanan Gıda Mevzuatı’na göre gıda denetim mekanizmasında ve gıda kontrol laboratuvarlarında etkin bir şekilde çalıştırılmalıdır. Hayvansal ürünlerin muhatabı, tüm dünyada olduğu gibi, gıda mevzuatlarında veteriner hekimler olarak tanımlanmıştır.
Avrupa Birliği’nde bağımsız bir kuruluş olan Avrupa Gıda Güvenliği Ajansı (EFSA) başkanı da seçimle gelen bir veteriner hekimdir. Kuzey Avrupa, ABD, Kanada, Avustralya, Yeni Zelanda, Afrika, Malezya, Japonya ve Kore gibi ülkelerde de gıda kontrolünden veteriner hekim otoriteleri sorumludur.
Bitkisel gıdalardan kaynaklanan pestisit (böcek ilacı) ve herbisit (yabani ot ilacı) kalıntıları kontrolsüz hasat sonucunda insanlar tarafından tüketildiğinde, bu kimyasallar vücut yağ dokusunda birikmektedir. Fermente olmamış hayvan gübresi kullanılan sebze bahçelerinden elde edilen ürünler iyice yıkanarak tüketilmelidir. Aksi halde, başta E. coli olmak üzere, hayvan gübresinden bulaşan patojenler insan vücuduna sebzeler yoluyla geçebilir.
Hastalıkların ve kirliliğin önlenmesi, sağlıklı nesillerin yetişmesi için veteriner hekimlerin rolü büyüktür. Bu nedenle, veteriner hekimlerin toplum sağlığını korumak için hak ettikleri çalışma ortamlarının yöneticilerimiz tarafından sağlanması şarttır.
UZMAN VETERİNER HEKİM DR OSMAN İNAY
About The Author
